"...Ο ζευγηλάτης, ο βοσκός και ο ψαράς είναι ο μόνος ίσως απομένων σήμερον γνήσιος Έλλην θα ετολμώμεν μάλιστα να είπωμεν ο μόνος ανήκων αποκλειστικώς εις το ανθρώπινον γένος, ενώ ο πολιτισμένος συγγενεύει ακόμη πολύ μάλλον του κατοίκου πάσης άλλης χώρας εις το γένος των πιθήκων. Τούτο δε ουχί εκ φύσεως και προαιρέσεως, άλλ' εξ αναπόδραστου ανάγκης, αφού πρώτος και απαραίτητος ορός πολιτισμού ήτο να παύση να κυβερνάται, ν' αναστρέφεται, να ενδύεται, να τρώγη, να εργάζεται, να διασκεδάζη, να σκέπτεται και μέχρι τίνος να αισθάνεται συμφώνως προς των πατέρων του τας παραδόσεις. Πάντα ταύτα αδύνατον ήτο να πράξη άνευ απώλειας μεγάλου μέρους του ελληνισμού του, εξ ίσου δε αδύνατον ήτο να μεταμορφωθή από μιας εις άλλην ημέραν από Ανατολίτου εις Ευρωπαίον, αλλά μόνον εις πίθηκον Ευρωπαίου..." γράφει ο Εμμ. Ροΐδης στο τέλος του 19ου αιώνα προλογίζοντας το "πόνημα" του Κων/νου Μεταξά Βοσπορίτου, "Σκηναί της ερήμου". Με τον πρόλογο αυτόν κατεδίκαζε τη μονοτονία των θεμάτων της ελληνικής ηθογραφίας και προέβαλλε τον Βοσπορίτη, εισηγητή του εξωτισμού στην Ελλάδα.
Στη διάρκεια των εκατό χρόνων που πέρασαν από τότε το ενδιαφέρον πολλών συγγραφέων στράφηκε προς τα ζώα για διαφορετικούς κάθε φορά λόγους: ποικίλουν οι αιτίες, διαφέρει κι η διαπραγμάτευση,
Τα περισσότερα ίσως απ' τα διηγήματα του τόμου μιλάνε για τα ζώα, σε άλλα όμως το ζώο αποτελεί απλώς και μόνο την αφετηρία για την περιπλάνηση του νου. Κάτω απ' τον τίτλο Ιστορίες με ζώα (κι όχι Ιστορίες ζώων) πιστεύω ότι χωράνε όλες αυτές οι θεωρήσεις.
284 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ
