ΛΟΥΚΗΣ ΛΑΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΙΚΕΛΑΣ

Λόγιος-έμπορος του εξωτερικού, ο Δημήτριος Βικέλας γράφει το 1878 στο Παρίσι τον «Λουκή Λάρα» εκμεταλλευόμενος ως βασική πλοκή στο αφήγημά του την γραπτή μαρτυρία του Χίου εμπόρου του Λονδίνου Λουκά Ζίφου (ή Τζίφου).
Όσοι μελετητές αναφέρονται στο έργο επισημαίνουν τον χαμηλό τόνο του λογοτεχνικού ύφους αλλά και το ιδεολογικό «νόημα» που εκπέμπει. Πράγματι, πρόκειται για απομάκρυνση από τις κυρίαρχες στον 19ο αιώνα «ρομαντικές υπερβολές» και «πατριωτικές εξάρσεις», για εξύμνηση του εμπορίου και της ήσυχης αστικής ζωής που επιφέρει «ευημερία». Όμως γιατί ένας έμπορος-συγγραφέας διαμορφώνει στο αφήγημά του έναν τύπο εμπόρου ο οποίος κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης επιλέγει συνειδητά και αποκλειστικά τη στάση της μη συμμετοχής στα κοινά και την οδό του πλουτισμού; Κι αυτά στα 1878, κατά την περίοδο που διαδραματίζεται μια από τις κρίσεις του Ανατολικού ζητήματος αναζωπυρώνοντας τις εκδηλώσεις αλυτρωτισμού και μεγαλοϊδεατισμού. Καθώς στην παρούσα έκδοση δημοσιεύεται και η ανέκδοτη μαρτυρία του Λουκά Ζίφου, παρέχεται στους αναγνώστες η ευκαιρία να συγκρίνουν τα δύο κείμενα. Έτσι, θα κατανοήσουν ότι το ερώτημα που διατυπώθηκε μόλις παραπάνω είναι εύλογο, αφού όσα βιώματα και γεγονότα εκτίθενται στην αυτοβιογραφική μαρτυρία του Ζίφου με φυσικότητα, στον "Λουκή Λάρα" επενδύονται με διδακτικό λόγο και ιδεολογικό σχολιασμό. Κατά πόσον το ελληνικό αναγνωστικό κοινό ήταν έτοιμο το 1879 να δεξιωθεί και να οικειωθεί διδάγματα και ιδεολογίες που διακονούσαν την αστική πρόοδο και τη μη συμμετοχή στα κοινά; Οι αλλεπάλληλες εκδόσεις και οι θετικές κρίσεις συγγραφέων της γενιάς του 1880 μαρτυρούν για μεγάλη επιτυχία του έργου, στοιχεία που γεννούν επίσης μια απορία δεδομένης της ιστορικής και κοινωνικής συγκυρίας του 1878-79.

157 ΣΕΛΙΔΕΣ.