Να γράψει κανείς την Ιστορία της Μαρίας-Αντουανέτας, είναι σα να ξαναρχίζει μια δίκη κάτι περισσότερο κι από παμπάλαιη· έναν αγώνα γεμάτον απ' τις παράφορες μονομαχίες κατηγόρων και υπερασπιστών. Στη δίκη αυτή, πιο σωστά, στην άγριαν αντιμαχία, ο εμπαθής τόνος της συζήτησης δόθηκε απ' τους κατηγόρους. Η Επανάσταση, για να γκρεμίσει τη βασιλεία, έπρεπε να χτυπήσει τη βασίλισσα· και πίσω απ' τη βασίλισσα τη γυναίκα. Όμως, η πολιτική και η αλήθεια, σπάνια κατοικούν στο ίδιο σπίτι· και μην περιμένεις δικαιοσύνη απ' τους δουλικούς κόλακες της Κοινής Γνώμης, όταν θέλουν να ζωγραφίσουν ένα πρόσωπο, με το σκοπό ν' αρέσουν στο πλήθος. Κανέναν οίχτο δε νιώσανε. Δεν τους σταμάτησε τίποτα. Μεταχειρίστηκαν κάθε μέσο, κάθε συκοφαντία, για να σύρουν τη Μαρία-Αντουανέτα στην καρμανιόλα. Πλήθος εφημερίδες, φυλλάδια και διάφορα βιβλία, χαλάσανε τον κόσμο για τα βίτσια, την ηθική διαφθορά και τις διαστροφές της "αυστριακής λύκαινας". Ακόμα και μέσα σ' αυτό το ίδιο το άσυλο της Δικαιοσύνης, στο Δικαστήριο, ο εισαγγελέας έκανε μια σύγκριση γεμάτη πάθος: παραλλήλισε τη "χήρα του Καπέτου" με τις μεγάλες ακόλαστες της Ιστορίας, τη Μεσσαλίνα, την Αγριππίνα και τη Φρεδεγόνδη ! Ύστερα, όταν στα 1815 ξανανέβηκε στο θρόνο της Γαλλίας ένας Βουρβόνος, έγινε βαθύτατη αλλαγή. Για να κολακέψουνε τη δυναστεία, αρχίσανε να ξαναζωγραφίζουν τη διαβολικήν εικόνα με τα πιο κολακευτικά χρώματα. Απ' αυτή την εποχή, δεν υπάρχει ούτε ένα πορτραίτο της Αντουανέτας που να μην την εξιδανικεύει, να μην τη φωτοστεφανώνει σαν αγία. Οι πανηγυρικοί ακούγονται ο ένας πίσω απ' τον άλλον.
551 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΑΡΕΜΑ