"Η μεγάλη Βυζαντινή Τέχνη":
Το μεσαιωνικό καλλιτεχνικό έργο στην Ευρώπη κυριαρχείται από ένα γεγονός χωρίς προηγούμενο: το αδιαφιλονίκητο κύρος και την αναμφισβήτητη ανωτερότητα των έργων μιας και μοναδικής εστίας τέχνης, της Βυζαντινής εστίας, και ιδιαίτερα της Κωνσταντινουπόλεως, όπου αναζήτησαν τα πρότυπά τους όλες οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και εν μέρει της Δυτικής. Η Κωνσταντινούπολη, πάνω στο Βόσπορο, ήταν η αναμφισβήτητη πρωτεύουσα της τέχνης στην Ευρώπη σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Εκεί είναι που, μετά την εικονοκλαστική κρίση -που τελείωσε το 843- η πολιτική και οικονομική πρόοδος επέτρεψε μια σημαντική πολιτιστική άνθηση, εκφραζόμενη με μια εξέλιξη των πιο εκλεπτυσμένων μορφών της τέχνης. Μετά την άνοδο των Μακεδόνων αυτοκρατόρων, δημιουργήθηκε μια αξιόλογη αρχιτεκτονική. Από τότε χρονολογούνται τα μωσαϊκά και οι τοιχογραφίες που χρησίμευσαν ως πρότυπα πολλών τοιχογραφιών στους επόμενους αιώνες. Άνθησε και γενικεύτηκε η τέχνη του εικονογραφημένου βιβλίου που διήρκεσε μέχρι το τέλος του Μεσαίωνα. Τέλος, δημιουργήθηκαν και αναπτύχθηκαν θαυμάσιες τεχνικές στη χάραξη πολύτιμων λίθων στην κατεργασία του σμάλτου και του πολύχρωμου γυαλιού, στην χρυσοχοΐα, στη ζωγραφική σε μετάξι και στην κεραμική. Σε όλες αυτές τις τεχνικές, τα βυζαντινά εργαστήρια -κυρίως της Κωνσταντινουπόλεως- απέκτησαν δικαιολογημένα μια φήμη ανωτερότητας που οφειλόταν βέβαια στα αριστουργηματικά έργα τους και στους δημιουργούς τους.
Γενικά, τα εργαστήρια της βυζαντινής τέχνης ευνοήθηκαν, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα των χωρών της Δύσεως, από το γεγονός ότι στην Κωνσταντινούπολη, όπως επίσης στη Θεσσαλονίκη και στην Κόρινθο, συνεχίστηκαν, χωρίς σχεδόν καμιά διακοπή, όλες οι παραδοσιακές τέχνες, οι γνωστές από την αρχαιότητα. Η μοναδική διακοπή που υπήρξε, ήταν από το 726 ως το 843 -κι αυτή όμως με ένα διάλειμμα αρκετών δεκαετιών. Σ' αυτή την περίοδο, οι εχθρικοί προς τις εικόνες αυτοκράτορες (εικονοκλάστες), είχαν επιβάλει μια διακοπή σχεδόν ολοκληρωτική στη δημιουργία των εικόνων και γλυπτών με θρησκευτικό περιεχόμενο που απεικόνιζαν πρόσωπα. Η εικονομαχία βέβαια δεν εμπόδιζε τους καλλιτέχνες, να ασχοληθούν με άλλα θέματα κοσμικά παρμένα από το λαό και την Αυλή, που περιλάμβαναν, φυσικά, και απεικονίσεις προσώπων. Ωστόσο η κρίση της εικονομαχίας δεν υποχώρησε στο Βυζάντιο παρά το καλοκαίρι του 843. Τότε μόνο άρχισε ξανά η αγιογραφία. Χρειάστηκε να ανατρέξουν οι καλλιτέχνες σε έργα πριν από την εικονομαχία, για να εμπνευστούν.
344 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΕΑΣ
