Η αφορμή για την σύνταξη της κάθε επιστολής αναφέρεται είτε στην αρχή, με δυό-τρεις εισαγωγικές φράσεις, είτε σε κάποιο σημείωμα το οποίο την συνόδευε.
- Την πρώτη επιστολή του βιβλίου αυτού την έγραψε ο Γέροντας με σκοπό να την στείλη σε νέους που επιθυμούσαν να γίνουν μοναχοί, αλλά συναντούσαν δυσκολίες κυρίως από Πνευματικούς που δεν είχαν καταλάβει καλά τον Μοναχισμό. Τελικά δεν την έστειλε, "για να μην κάνη πνευματικό τουρισμό στην Καψάλα", όπου τότε ασκήτευε, για να μην αυξηθούν οι επισκέπτες στο Καλύβι του. Ήθελε να την κάψη, αλλά λυπήθηκε τον κόπο που είχε κάνει και την έστειλε στο Ησυχαστήριό μας, με την ελπίδα ότι θα μας βοηθούσε στον καθημερινό μας αγώνα. Στην αρχή ο Γέροντας ορίζει με σαφήνεια ποιος είναι ο ορθόδοξος Μοναχισμός και ποια η αποστολή του μοναχού. Στην συνέχεια δίνει πρακτικές συμβουλές σε νέους που αποφάσισαν να ακολουθήσουν την μοναχική ζωή και σε αρχάριους μοναχούς, οι οποίες είναι χρήσιμες και για κάθε μοναχό.
- Την δεύτερη επιστολή ο Γέροντας την έγραφε κατά την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου και μας την έστειλε ως ευλογία -ως δώρο-, επειδή αυτήν την ημέρα γιορτάζουν ιδιαίτερα όσοι έχουν αφιερωθή στον Θεό. Γράφει βέβαια ότι "η ευλογία δεν είναι για χόρταση", διαβάζοντας όμως κανείς αυτήν την επιστολή, που αποτελεί μια μικρή πραγματεία για την μοναχική και την πνευματική ζωή, βρίσκει πλούσια πνευματική τροφή.
Με την τρίτη επιστολή, η οποία έχει μορφή ερωταποκρίσεων, απαντάει ο Γέροντας σε επιστολές αδελφών του Ησυχαστηρίου. Την ονομάζει "Πνευματικά βότανα", γιατί παρομοιάζει τις συμβουλές του με βότανα θεραπευτικά των παθών.
- Για την σύνταξη της τέταρτης επιστολής παρακινήθηκε ο Γέροντας από την μεγάλη αγάπη των Αγίων Μυροφόρων Γυναικών προς τον Χριστό και από τον ανδρισμό τους. Μας την έστειλε, για να αγωνιζόσαστε, ώστε να αξιοποιούμε και να μη σπαταλούμε την δύναμη που υπάρχει στην γυναικεία φύση. Τονίζει ότι ο μοναχός πρέπει να προφυλάσσεται από τα διάφορα κοσμικά ρεύματα, και συγχρόνως αναφέρεται και σε θέματα που αφορούν στους λαϊκούς, αλλά σχετίζονται και με τον Μοναχισμό.
- Η πέμπτη επιστολή είναι "λίγες σελίδες περί παρθενίας και αγάπης". Ο Γέροντας, με όσα γράφει, θέλει να χτυπήση το πλανεμένο φιλοσοφικό και δυτικο-αιρετικό πνεύμα, που έχει εισχωρήσει και στην Εκκλησία, και να μας βοηθήση να καταλάβουμε "τι θα πη Χάρις Θεού", ώστε να δίνουμε σ' αυτήν τα πρωτεία και όχι στο "σκέτο μυαλό".
- Τέλος, η έκτη επιστολή είναι ένα ξέσπασμα ευγνωμοσύνης προς τον Θεό, ο Οποίος από την μεγάλη Του αγάπη μας επισκέπτεται με διάφορους τρόπους. Σε είκοσι σύντομες και αποφθεγματικές παραγράφους ο Γέροντας ορίζει ποιος είναι ο αληθινά "μακάριος" άνθρωπος.
238 ΣΕΛΙΔΕΣ
