Η προσευχή είναι η δυνατότητα την οποία έχει αποκλειστικά ο άνθρωπος να επικοινωνεί με τον Θεό, διότι μόνος αυτός από όλα τα άλλα δημιουργήματα έχει συναίσθηση της ύπαρξης του Θεού ως δημιουργού και νομοθέτου όλου του κόσμου. Έτσι η προσευχή, είτε ως δοξολογία και ευχαριστία, είτε ως δέηση και ικεσία, είναι η φυσική αντίδραση του ανθρώπου κάθε φορά που συνειδητοποιεί το δέος, αλλά και τον θαυμασμό που του προκαλεί το μεγαλείο της παρουσίας του Θεού μέσα στον κόσμο. Γι' αυτό και όλες οι μεγάλες μορφές της ιερής ιστορίας ήσαν κατ' εξοχήν δοξολογικοί άνθρωποι, δηλαδή, άνθρωποι που βίωναν την προσευχή σαν την πνευματική αναπνοή του ανθρώπου, το οξυγόνο της οποίας ζωογονεί την ψυχή, και την στηρίζει στον πνευματικό αγώνα κατά των ποικίλων δυνάμεων του θανάτου. Αυτή τελικά η διαμέσου της προσευχής αδιάλειπτη μνήμη του Θεού θεωρήθηκε από την παράδοση της Εκκλησίας και το έσχατο κριτήριο της αληθινής ορθόδοξης θεολογίας. Όπως λέγει χαρακτηριστικά ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, αν κάποιος προσεύχεται
αληθινά είναι πραγματικός θεολόγος, και πραγματικός θεολόγος είναι εκείνος που προσεύχεται αληθινά.
Είναι, όμως, αλήθεια, ότι όλοι όσοι επιδώθηκαν στο ευγενές αυτό αγώνισμα της ψυχής έχουν διαπιστώσει πώς η αληθινή προσευχή μοιάζει με ανηφορικό μονοπάτι, που οδηγεί σε υψηλό βουνό. Διότι ο αρχαίος εχθρός του ανθρώπου, ο διάβολος, μισεί ιδιαίτερα τον προσευχόμενο άνθρωπο και έρχεται να τον πειράξει και κατ' αυτήν την τόσο επίσημη και ευαίσθητη στιγμή της πνευματικής του ζωής, με βέβηλους λογισμούς, έλλειψη ψυχικής ζέσης ή και αμέλεια. Ακόμη μερικές φορές οι άνθρωποι δεν ξέρουν κατά την προσευχή τους τι να ζητήσουν και πώς να το ζητήσουν από τον Θεό, γι' αυτό και βαττολογούν, δηλαδή φλυαρούν. Αυτά έχοντας υπόψη οι άγιοι απόστολοι ζήτησαν από τον Κύριο να τους διδάξει πώς να προσεύχονται, κι εκείνος τότε τους έδωσε έναν οδηγό προσευχής που είναι η "Κυριακή Προσευχή", το γνωστό "Πάτερ ημών...". Σύμφωνα δε με αυτό τον κανόνα διαμορφώθηκε στη συνέχεια ολόκληρη η προσευχητική παράδοση της Εκκλησίας, όπως αυτή εκφράζεται κατά ένα κλασσικό τρόπο με τις ιερές λειτουργικές ακολουθίες, οι οποίες τελούνται κυρίως στον ναό, και αποτελούν την κοινή και δημόσια προσευχή του σώματος της Εκκλησίας, που είναι η Θεία Λατρεία.
792 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΦΩΣ
