Ο ΚΑΙΝΟΣ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΘΩΜΑΣ Α. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

Τη ζωή και τα έργα του αλλοτριωμένου από το Θεό ανθρώπου χαρακτηρίζει μία πολύμορφη διάσπαση και μία διαρκώς εντεινόμενη πνευματική κρίση. Ο άνθρωπος απανθρωπίζεται, η κοινωνία αποδομείται και η φυσική δημιουργία απειλείται. Μία αληθινή και όχι συμβατική γνώση του εαυτού του, μία αγαπητική και όχι διχαστική τοποθέτησή του απέναντι στον κόσμο, μία φιλική και όχι δυναστική συμπεριφορά του έναντι της κτίσεως, που δεν περιορίζονται σε ηθικές παραινέσεις, σε κοινωνικές δεοντολογίες ή σε φυσιοκρατικές και εγκοσμιοκρατικές ιδεολογίες, αλλά σε υπαρκτό και επί αιώνες δοκιμασμένο τρόπο ζωής, προβάλλουν την ανάγκη για την καλλιέργεια και την ανάπτυξη ενός νέου τύπου ανθρώπου.
Η σάρκωση του Θεού Λόγου, η είσοδός του στην Ιστορία και η πρόσληψη του κτιστού και υλικού στοιχείου, αποτελεί το κριτήριο αλλά και το μέτρο για τη στάση του ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και τον κόσμο, τον έμψυχο και τον άψυχο. Ο άνθρωπος χαρακτηρίζεται ως ενάρετος ή φαύλος από την αντίστοιχη σχέση και χρήση -εύλογη ή παράλογη- των πραγμάτων της δημιουργίας "εκ γαρ του ευλόγως ή παραλόγως τοις πράγμασι χρήσασθαι, ή ενάρετοι ή φαύλοι γινόμεθα" (Μαξίμου Ομολογητού, Κεφάλαια περί Αγάπης 1, PG 90, 981Β). Ό,τι συμβαίνει στον άνθρωπο αντανακλάται σε ολόκληρο τον κόσμο. Και ό,τι συντελείται στον κόσμο επιδρά στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι όλος ο κόσμος, "τον κόσμον όλον, τον εξ ορατών και αοράτων συνιστάμενον, άνθρωπον είναι και κόσμον αύθις, τον εκ ψυχής και σώματος άνθρωπον" (Μαξίμου Oμολογητού, Μυσταγωγία, Κεφ. Ζ', PG 91, 684D-685Α).
Πώς να ανταποκριθεί, όμως, ο άνθρωπος με το μονοδιάστατο και διασπασμένο είναι του στην προοπτική της εν Χριστώ ζωής; Καλείται να απορρίψει το φρόνημα του κόσμου και να οικειωθεί το φρόνημα του Χριστού: "τούτο φρονείτε εν υμίν ο και εν Χριστώ Ιησού" (Φιλιπ. 2,5). Ο άνθρωπος μετέχει στη ζωή του Χριστού, όταν συντονίζεται με το θέλημά του, οικειώνεται το φρόνημά του και εντάσσεται στην προοπτική των "μεθηλικιώσεών" του "Τας μεθηλικιώσεις πάσας τας εν Χριστώ φθάσαι πας τις οφείλει ο βαπτισθείς εν Χριστώ. Προείληφε γαρ την τούτων δύναμιν και δια των εντολών ταύτας ευρείν και μαθείν δύναται" (Γρηγορίου Σιναΐτου, Έτερα κεφάλαια, Φιλοκαλία των ιερών Νηπτικών, τ. Δ', εκδ. οίκος "Αστήρ" Αλ. & Ε. Παπαδημητρίου, Εν Αθήναις 1976, σ. 63). Η εν Χριστώ ζωή δεν έχει στατικό αλλά δυναμικό χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει ότι η άσκηση (πρβλ. "ασκώ απρόσκοπτον συνείδησιν έχειν προς τον θεόν και τους ανθρώπους δια παντός" Πράξ. 24,16) αποτελεί ουσιώδη παράγοντα της εν Χριστώ ζωής και το νέο ήθος αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της κατά Χριστόν διδασκαλίας.

320 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΕΝΝΟΙΑ